Αυλαία, ασύστατοι! Αιμορραγούν ως και οι πέτρες, σ’ αυτόν τον άνυδρο καιρό! ΑΥΛΑΙΑ (Γ. Μπλάνας, Στασιωτικό 53o)

14/1/09

Ο Κίτρινος Τύπος

Στις 14 Ιανουαρίου 1863 γεννήθηκε ένας από τους πρωτοπόρους της τέχνης των κόμικς ο Αμερικανός Ρίτσαρντ Φέλτον Άουτκολτ. Ο άνθρωπος ο οποίος όταν δημιουργούσε το «Κίτρινο Παιδί» μπορεί να ήξερε ότι έκανε μια πραγματική επανάσταση στο χώρο της ένατης τέχνης με το πρώτο έγχρωμο στριπ, ειδικά στη χώρα του, εκείνο όμως που δεν φανταζόταν ποτέ ήταν ότι το χρώμα που ίδιος διάλεξε έμελλε να χαρακτηρίσει ό,τι λαϊκίστικο στον Τύπο.

Ο Άουτκολτ γεννήθηκε στο Λάνκαστερ του Οχάιο. Σπούδασε Τέχνη στο Σινσινάτι και στο Παρίσι και ξεκίνησε ως σχεδιαστής στα εργαστήρια του Τόμας Έντισον στο Νιου Τζέρσεϊ. Από το 1880 ξεκίνησε να δημοσιεύει σε διάφορα χιουμοριστικά περιοδικά όπως το «Judge» και το «Life», ενώ από το 1885 σχεδίαζε κόμικς για την εφημερίδα «New York World», που είχε αγοραστεί πριν δυο χρόνια από τον Τζόζεφ Πούλιτζερ. Σε αυτήν την εφημερίδα δημοσίευσε για πρώτη φορά τις περιπέτειες «Hogan's Alley» στις 17 Φεβρουαρίου του 1895, έχοντας αποσυρθεί από το περιοδικό «Αλήθεια» στις 9 του ίδιου μήνα.
Σε αυτό το περιοδικό ο Άουτκολτ παρουσίαζε επί ένα χρόνο ασπρόμαυρες γελοιογραφίες με τέσσερεις ήρωες εκ των οποίων ο ένας, που είχε και το μικρότερο ρόλο από όλους, αργότερα ονομάστηκε «The Yellow Kid» σημαίνοντας την έναρξη ενός νέου κύκλου για τα κόμικς στις ΗΠΑ. Αυτή λοιπόν η τετραμελής παρέα έκανε την εμφάνισή της στις 17 Φεβρουαρίου 1895 στην εφημερίδα του Τζορτζ Πούλιντζερ «New York World», όπου ο Άουτκολτ προσλήφθηκε ως σχεδιαστής. Στις 5 Μαΐου του ίδιου έτους η παρέα έκανε την εμφάνισή της με χρώμα και πολύ σύντομα άρχισαν να δημοσιεύονται κάθε Κυριακή ολοσέλιδες περιπέτειες των πιτσιρικάδων με πρωταγωνιστή όμως αυτή τη φορά το Κίτρινο Παιδί.
-

Το Κίτρινο Παιδί, που καταγράφηκε ως το πρώτο έγχρωμο στριπάκι μαζικής εκτύπωσης στις ΗΠΑ, ήταν ένα ατίθασο αγόρι με μεγάλη απήχηση στο αναγνωστικό κοινό. Επρόκειτο για ένα φαλακρό αγόρι ντυμένο με μια χαρακτηριστική κίτρινη νυχτικιά που μονίμως είχε χαραγμένο στο πρόσωπό του ένα χαζό χαμόγελο. Τα δόντια του προεξείχαν ενώ τόσο ο ίδιος όσο και τα εξίσου περίεργα με αυτόν παιδιά που συναναστρεφόταν μιλούσαν την αργκό, την γλώσσα των γκέτο. Γι΄ αυτόν ακριβώς το λόγο άλλωστε το στριπ κατηγορήθηκε ότι στη στροφή του αιώνα, εν μέσω φυλετικών εντάσεων, ωθούσε τους νέους σε ... άλλους δρόμους.

Μια ακόμη καινοτομία που εμφανίσθηκε με το ατίθασο αγόρι και καθιερώθηκε είναι τα γνωστά συννεφάκια κειμένου που βλέπουμε μέχρι σήμερα στα κόμικς. Μέχρι τότε ο Άουτκολτ έγραφε τα κείμενα επάνω στη χαρακτηριστική κίτρινη νυχτικιά που φορούσε, πάντα, το αγόρι. Ωστόσο η καινοτομία αυτή δεν παρουσιάστηκε στην εφημερίδα του Πούλιντζερ αλλά στην «New York Journal» του Γουίλιαμ Ράντολφ Χερστ, ο οποίος ήταν αντίπαλος του πρώτου και μόλις είχε αγοράσει την εφημερίδα «Morning Journal» από τον αδελφό αυτού Άλμπερτ Πούλιντζερ. Κι επειδή ο Πούλιντζερ είναι πολύ γνωστός αξίζει να αναφέρουμε ότι ο Χερστ υπήρξε μεγαλοφυής εκδότης, η φήμη του οποίου ενέπνευσε τον Όρσον Γουέλς να δημιουργήσει την ταινία «Ο πολίτης Κέιν». Η μεγαλοφυία του βέβαια αποδείχτηκε και από το γεγονός ότι κατάφερε, ως συνεργάτης των Ναζί, να πείσει εκατομμύρια ανθρώπους για ανύπαρκτες σφαγές στην Ουκρανία από τους Σοβιετικούς. Κάτι που επίσης θεωρούμε σημαντικό να αναφερθεί είναι ότι αυτά τα συννεφάκια διαλόγων είχαν εμφανισθεί στην πολιτική γελοιογραφία ήδη από τον 18ο αιώνα και ειδικότερα σε εκείνες του Μπέντζαμιν Φράνκλιν.

Την εποχή εκείνη φαίνεται ότι στις ΗΠΑ είχε ξεσπάσει άγριος ανταγωνισμός μεταξύ των εκδοτών για την αύξηση των πωλήσεων, ο οποίος εστίαζε στο χρώμα και στην εμφάνιση των εφημερίδων γενικότερα. Διαφορετικά δεν εξηγούνται οι προσπάθειες του Πούλιντζερ να δημοσιεύσει, πριν το Κίτρινο Παιδί, ολοσέλιδες έγχρωμες αναπαραγωγές έργων τέχνης, οι οποίες στέφθηκαν ωστόσο με αποτυχία, αλλά και οι προσπάθειες του Χερστ να προσελκύσει τον Άουτκολτ προσφέροντάς του μεγαλύτερο μισθό, έχοντας διαπιστώσει την προτίμηση του κοινού στις περιπέτειες του μικρού περιθωριακού Κίτρινου Παιδιού.
-

Έτσι ο Άουτκολτ ενάμισι χρόνο αργότερα προσλήφθηκε στο συγκρότημα Χερστ και στις 15 Νοεμβρίου 1896, στο κυριακάτικο φύλλο της εφημερίδας, έκαναν την εμφάνισή τους και τα χαρακτηριστικά σύννεφα κειμένου, στην ολοσέλιδη έγχρωμη παρουσίαση του κόμικς. Βέβαια η πρώτη εντύπωση από αυτά ήταν ένα πραγματικό χάος! Ωστόσο, αξιοσημείωτο είναι κάτι άλλο. Το Παιδί τώρα είχε «αγριέψει». Ήταν πιο τολμηρό στις εκφράσεις του έως και προκλητικό. Η αντίδραση του Πούλιντζερ, ο οποίος κατείχε και τα πνευματικά δικαιώματα του «Hogan's Alley», ήταν να αναθέσει το σχεδιασμό του Παιδιού σε άλλον σκιτσογράφο, τον Τζόρτζ Λουκς.

Έτσι οι περιπέτειες του Κίτρινου Αγοριού, που εν των μεταξύ είχε αρχίσει να κυκλοφορεί σχεδιασμένο σε πάσης φύσεως αντικείμενα, δημοσιεύονταν ταυτόχρονα σε δύο ημερήσιες εφημερίδες της Νέας Υόρκης. Και ο εκδοτικός πόλεμος συνεχιζόταν με φοβερά και τρομερά δημοσιεύματα, που ξεπερνούν τα όρια της φαντασίας, σε μια προσπάθεια να αποσπάσουν μερίδιο από το αναγνωστικό κοινό της εποχής. Αυτά λοιπόν τα δημοσιεύματα, αυτές οι μέθοδοι και οι τακτικές του εκδοτικού πολέμου, έχοντας στο κέντρο του πεδίου μαχών το Κίτρινο Παιδί γέννησαν τους όρους «Κίτρινος Τύπος» και «Κίτρινη Δημοσιογραφία» ώστε να χαρακτηρίζουν κάθε τι παρόμοιο ή/και σχετικό στο μέλλον.

Όταν το ενδιαφέρον για τις περιπέτειες του «Κίτρινου Παιδιού» ατόνησε ο Άουτκολτ έχοντας μεταπηδήσει στην «The New York Herald» ξεκίνησε να δημοσιεύει τις ιστορίες ενός άλλου, επίσης σπουδαίου χαρακτήρα, του Μπάστερ Μπράουν, ο οποίος όμως δεν έμοιαζε καθόλου με το Κίτρινο Παιδί. Και εδώ όμως η κατάσταση «κιτρίνισε» δεδομένου ότι οι περιπέτειες δημοσιεύονταν ταυτόχρονα και στην εφημερίδα του Χερστ! Άλλα έργα του μεγάλου αυτού ανθρώπου των κόμικς είναι τα «Kelley's Kids», «Pore Li'l Mose» και «Buddy Tucker». Ο Ρίτσαρντ Φέλτον Άουτκολτ πέθανε στη Νέα Υόρκη στις 25 Σεπτεμβρίου 1928 και τάφηκε στην Καλιφόρνια. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του ασχολήθηκε με τη ζωγραφική.

Σημείωση
Να μαντέψω τι σκέφτεστε; Ας πούμε: πολύ παλ το χρωματάκι (κίτρινο) για τα σημερινά δεδομένα!

Πηγές πληροφοριών και εικόνων
Ρίτσαρντ Άουτκολτ
Richard F. Outcault
The Yellow Kid
R. F. Outcault

-

Διαβάστε εδώ το αφιέρωμά μας στον Ρενέ Γκοσινύ με μια μικρή ιστορική αναδρομή για τα κόμικς, ως πρόλογο.

-