Αυλαία, ασύστατοι! Αιμορραγούν ως και οι πέτρες, σ’ αυτόν τον άνυδρο καιρό! ΑΥΛΑΙΑ (Γ. Μπλάνας, Στασιωτικό 53o)

4/4/09

Τζούλιους και Έθελ Ρόζενμπεργκ


Το ζεύγος Τζούλιους και Έθελ Ρόζενμπεργκ υπήρξαν Αμερικανοί κομμουνιστές και σύμφωνα με το δικηγόρο τους τα πρώτα θύματα του αμερικανικού φασισμού μια και με την απόφαση του δικαστηρίου της 5ης Απριλίου 1951 καταδικάστηκαν σε θάνατο για κατασκοπία υπέρ της Σοβιετικής Ένωσης και πιο συγκεκριμένα για τη διοχέτευση προς τη χώρα αυτή πληροφοριών σχετικά με την κατασκευή ατομικής βόμβας.

Ο δικαστής Ίρβινγκ Κάουφμαν στηριζόμενος στο νόμο περί κατασκοπείας του 1917, στον οποίο αναφέρεται ότι «απαγορεύεται η διαβίβαση ή η επιχείρηση διαβίβασης προς ξένη κυβέρνηση, πληροφοριών που αφορούν στην εθνική άμυνα των ΗΠΑ», έστειλε στην ηλεκτρική καρέκλα δυο ανθρώπους, τελικά επειδή ήταν απλώς κομμουνιστές. Η καταδίκη τους θεωρείται ότι άνοιξε το δρόμο στον Τζότζεφ Μακάρθι να προχωρήσει στις γνωστές εκκαθαρίσεις με το επιχείρημα ότι «κομμουνιστής ίσον αντιαμερικανός». Αν και η ιδεολογική ταυτότητα των Ρόζενμπεργκ έχει επιβεβαιωθεί, μέχρι σήμερα δεν στοιχειοθετούνται οι κατηγορίες κατασκοπίας. Παρ΄ όλα αυτά ο Τζούλιους και η Έθελ εκτελέστηκαν αποτελώντας τους πρώτους αμερικανούς πολίτες στην ιστορία που καταδικάστηκαν για το αδίκημα αυτό.

Η μοναδική απόδειξη για την διοχέτευση πληροφοριών προς τους Σοβιετικούς από τον Τζούλιους ήταν η ανάπτυξη ατομικών όπλων από αυτούς ενώ για την Έθελ δεν προβλήθηκαν στοιχεία που να επιβεβαιώνουν οποιαδήποτε συμμετοχή. Οι υπόλοιποι που συλλήφθηκαν με την ίδια κατηγορία δεν καταδικάστηκαν σε θάνατο, εκτίοντας όμως πολύχρονες ποινές φυλάκισης. Ο Ντέιβιντ Γκρινγκλάς, αδελφός της Έθελ, που κατηγορήθηκε για την προώθησε εγγράφων από το Λος Άλαμος προς τον Τζούλιους, κρατήθηκε 10 χρόνια από τα 15 που καταδικάστηκε. Ο Χάρι Γκολντ με την κατηγορία επίσης προώθησης πληροφοριών έμεινε κρατούμενος 15 χρόνια στις ομοσπονδιακές φυλακές, ο Μόρτον Σόμπελ εξέτισε ποινή 17 ετών και 9 μηνών ενώ μόλις πέρσι παραδέχθηκε ότι ήταν κατάσκοπος επιβεβαιώνοντας ότι ο Τζούλιους Ρόζενμπεργκ παρέδωσε βιομηχανικές και στρατιωτικές πληροφορίες των ΗΠΑ στους Σοβιετικούς, περιγράφοντας με αυτόν τον τρόπο ό,τι αφορά στην ατομική βόμβα.

Ο Τζούλιους Ρόζενμπεργκ είχε γεννηθεί στη Νέα Υόρκη, στις 12 Μαΐου 1918 από γονείς Εβραίους μετανάστες και εμποροϋπάλληλους. Τελειώνοντας το σχολείο ήταν ήδη αρχηγός μιας κομμουνιστικής νεολαιίστικης οργάνωσης. Το 1936 γνωρίσθηκε με την Έθελ και τρία χρόνια αργότερα παντρεύτηκαν. Ο Τζούλιους είχε αποφοιτήσει από το Σίτι Κόλετζ της Νέας Υόρκης ως ηλεκτρολόγος μηχανικός (1939) και το 1940 εντάχθηκε στον αμερικανικό στρατό υπηρετώντας στη μονάδα των ραντάρ.

Η Έθελ Γκρινγκλάς είχε γεννηθεί στις 28 Σεπτεμβρίου 1915, επίσης στη Νέα Υόρκη από εβραϊκή οικογένεια. Το όνειρό της ήταν να γίνει ηθοποιός και τραγουδίστρια, αλλά τελικά εργάσθηκε ως γραμματέας σε μια ναυτιλιακή εταιρεία. Ασχολούμενη με το συνδικαλισμό εντάχθηκε στην κομμουνιστική νεολαία όπου γνωρίσθηκε με τον Τζούλιους.

Το ζευγάρι απέκτησε δύο γιούς, τον Ρόμπερτ και τον Μίτσελ, οι οποίοι υιοθετήθηκαν, μετά την εκτέλεση των γονιών τους, από τον δάσκαλο και τραγουδοποιό Άμπελ Μίροπολ, γνωστό με το ψευδώνυμο Λιούις Άλαν και πιο γνωστό από τα τραγούδια του που ερμηνεύθηκαν από την Μπίλι Χολιντέι, τον Φρανκ Σινάτρα και άλλους διάσημους ερμηνευτές.

Πώς όμως και γιατί έφθασε το ζευγάρι αυτό στην ηλεκτρική καρέκλα; Την εποχή εκείνη, και από το 1945 οπότε οι ΗΠΑ έριξαν τις βόμβες στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι, ο κόσμος είχε περάσει σε μια νέα εποχή. Οι Σοβιετικοί ήδη έκαναν προσπάθειες για την απόκτηση αυτού του πανίσχυρου και ολέθριου όπλου σε όσο το δυνατόν μικρότερο χρόνο. Βέβαια οι μυστικές υπηρεσίες τους δεν στάθηκαν παρατηρητές στην προσπάθεια αυτή αφού η υποκλοπή ήταν η πλέον σύντομη οδός. Αυτό επιβεβαιώνει και ο Πάβελ Σουντοπλάτοφ, υποδιευθυντής της σοβιετικής υπηρεσίας πληροφοριών για το εξωτερικό την περίοδο 1939-1942 αναφέροντας ότι «Η ατομική ήταν τόσο σημαντική για εμάς στο διπλωματικό και πολιτικό πεδίο όσο ήταν και στο στρατιωτικό». Άλλωστε ο ίδιος από το 1941 ήταν επικεφαλής (μαζί με τον Έϊτινγκον) του Γραφείου Πληροφοριών της Ειδικής Επιτροπής της ΕΣΣΔ για τα Ατομικά Ζητήματα.

Ωστόσο αξίζει να επισημανθεί ότι η ΕΣΣΔ και οι ΗΠΑ όντας σύμμαχοι κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, μοιράζονταν, ως ένα βαθμό, τις επιστημονικές εξελίξεις των ερευνών για την κατασκευή ατομικών όπλων. Σημαντικό επίσης ήταν και το γεγονός ότι πολλοί ατομικοί επιστήμονες όπως ο Κλάους Φουκς αλλά και διπλωμάτες όπως ο Ντόναλντ Μακλέιν βοήθησαν τη Σοβιετική Ένωση με πληροφορίες ενώ ο Ρόμπερτ Οπενχάιμερ, ο Ενρίκο Φέρμι και ο Λίο Σίλαρντ, ατομικοί επιστήμονες που εργάζονταν στο Λος Άλαμος για την κατασκευή της ατομικής βόμβας, διοχέτευσαν επίσης σημαντικές πληροφορίες στην «άλλη» πλευρά, όπως και ορισμένοι από το Πανεπιστήμιο Μπέρκλεϊ. Λέγεται μάλιστα ότι οι Οπενχάιμερ Φέρμι και Σίλαρντ φοβήθηκαν τη μονοπωλιακή απόκτηση ενός τέτοιου όπλου και γι΄ αυτό κινήθηκαν με τον τρόπο αυτό.

Οι Αμερικανοί έφθασαν στο ζεύγος Ρόζενμπεργκ μετά από αλυσιδωτές συλλήψεις και ανακρίσεις. Ο πρώτος κρίκος στην αλυσίδα αυτή ήταν ο Κλάους Φουκς, Γερμανός πρόσφυγας, θεωρητικός φυσικός που εργαζόταν στα εργαστήρια του Μανχάταν. Ήταν εκείνος που έδωσε από την Αγγλία μια εξαιρετική πληροφορία στους Σοβιετικούς που αφορούσε στο Ουράνιο 235. Ένα στοιχείο απαραίτητο για την ατομική βόμβα το οποίο όμως δεν είχαν τη δυνατότητα να παράγουν μαζικά οι ΗΠΑ, πράγμα το οποίο καθησύχασε και έδωσε χρόνο στους σοβιετικούς. Τόσο χρόνο όσο να προλάβουν να υποστηρίξουν και την κινεζική επανάσταση, αποκλείοντας το Βερολίνο και στρέφοντας το ενδιαφέρον των Αμερικανών προς την Ευρώπη παρά προς την Κίνα.

Τον Ιανουάριο του 1950 η ΕΣΣΔ είχε ήδη κατασκευάσει την δική της ατομική βόμβα και ο Κλάους Φουκς συνελήφθη. Κατά την ανάκριση από Άγγλους αλλά και Αμερικανούς οι τελευταίοι έφθασαν στον Χάρι Γκολντ και από αυτόν στον Ντέιβιντ Γκρινγκλάς, αδελφό της Έθελ Ρόζενμπεργκ, μηχανικό στο Λος Άλαμος. Οι τελευταίοι κρίκοι της αλυσίδας ήταν το ζεύγος Ρόζενμπεργκ οι οποίοι «δικάστηκαν» και καταδικάστηκαν, ως γνωστοί κομμουνιστές.

Ο Ρόζενμπεργκ αναφέρεται ότι είχε στρατολογηθεί από την KGB το 1942 από τον πράκτορα Σεμένοφ τον οποίο διαδέχθηκε ο Φεκλίσοβ που καθοδηγούσε τον Τζούλιους όπως και άλλους αμερικανούς κομμουνιστές. Λέγεται ότι αυτός ήταν που όταν πληροφορήθηκε τη συγγένεια του Ρόζενμπεργκ με εργαζόμενο στο Λος Άλαμος καλλιέργησε την ιδέα και κατέστρωσε το σχέδιο διοχέτευσης πληροφοριών από τα αμερικανικά εργαστήρια προς την ανατολή.

Η δίκη των κατηγορούμενων για κατασκοπία κατά των ΗΠΑ προσέλκυσε τα φώτα της δημοσιότητας από την πρώτη στιγμή ενώ χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι κανένα ΜΜΕ, ούτε και τα κομμουνιστικά, δεν εξέφρασαν δημόσια μια ενιαία άποψη για την αθωότητα των κατηγορουμένων, πριν το 1951 οπότε η αριστερή εφημερίδα Νάσιοναλ Γκάρντιαν, με μια σειρά άρθρων έθετε θέμα αμφισβήτησης της καταδικαστικής απόφασης.

Ωστόσο ο πνευματικός κόσμος είχε κινητοποιηθεί ήδη θεωρώντας παράλογη, παράνομη και ένδειξη αντισημιτισμού την απόφαση εκτέλεσης των Ρόζενμπεργκ. Ο Σαν Πολ Σάρτρ κατηγόρησε τους Αμερικανούς για κυνήγι μαγισσών και εγκλήματα. Αρκετοί επιστήμονες επίσης νομπελίστες, αλλά και μη αριστεροί όπως ο Αϊνστάιν στάθηκαν αντίθετοι στην απόφαση αυτή, Αριστεροί διανοούμενοι, όπως ο Χάμετ ο Κοκτώ και άλλοι, διαμαρτυρήθηκαν επίσης για την «υπόθεση Ντρέιφους», ο Πάμπλο Πικάσο έγραψε στην Ουμανιτέ «Οι ώρες μετράνε. Τα λεπτά μετράνε. Μην αφήσετε αυτό το έγκλημα κατά της ανθρωπότητας να πραγματοποιηθεί.» ενώ οι Λανγκ και Μπρεχτ προέβησαν και αυτοί στις σχετικές διαμαρτυρίες.

Μάλιστα μετά τη δημοσίευση των άρθρων στη Νάσιοναλ Γκάρντιαν, ο Πάπας Πίος ΧΙΙ απευθύνθηκε στον Αϊζενχάουερ (Φεβρουάριος 1953) για την απαλλαγή του ζεύγους από τις κατηγορίες, πράγμα που ο Αμερικανός πρόεδρος δεν έκανε δεκτό.

Αξιοσημείωτο είναι ότι εκτός από την έλλειψη κατηγοριών για την Έθελ ο δικαστής Κάουφμαν καταδίκασε το ζευγάρι όχι μόνο ως κατασκόπους αλλά και ως υπεύθυνους για τους θανάτους στην Κορέα, θεωρώντας ότι η προδοσία τους ενίσχυσε τη θέση των σοβιετικών και έστρωσε το έδαφος για κομμουνιστική «εισβολή» στη χώρα αυτή, η οποία στοίχισε 50.000 και πλέον ζωές. Και όλα αυτά χωρίς να παραλείψει να επισημάνει ότι οι ενέργειές τους άλλαξαν τον ρου της ιστορίας και κατέστησαν τις ΗΠΑ υποψήφιες να δεχθούν επίθεση με ατομικά όπλα.

Οι Ρόζενμπεργκ εκτελέσθηκαν κατά τη δύση του ήλιου της 19ης Ιουνίου 1953 στις φυλακές Σινγκ Σινγκ της Νέας Υόρκης και τάφηκαν στο Νεκροταφείο Γουέλγουντ της ίδιας πόλης, έχοντας σύμφωνα με τον Σουντοπλάτοφ «πολύ μικρότερο ρόλο από εκείνον που τους αποδόθηκε στον τομέα της ατομικής κατασκοπίας», ενώ ο Φεκλίσοβ ως πράκτορας-σύνδεσμος με τον Τζούλιο δήλωνε ότι «ο Ρόζενμπεργκ δεν είχε προσκομίσει στην ΕΣΣΔ κάτι χρήσιμο σχετικά με την ατομική βόμβα. Δεν καταλάβαινε τίποτε σε σχέση με αυτήν και δεν μπορούσε να βοηθήσει».

Τέλος, αξίζει να θυμηθούμε μια δίκη στις ΗΠΑ που είχε επίσης ταράξει τον πλανήτη και ήταν αυτοί των αναρχικών Σάκο και Βαντσέτι αλλά κι εκείνη των πρωταγωνιστών της εργατικής πρωτομαγιάς στο Σικάγο. Εκείνη τη δίκη, σχετικά, που δεν μας έδωσαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε είναι των εγκληματιών της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι. Αλλά θα μου πείτε εκείνοι … τίμησαν τη χώρα τους. Τη χώρα που κυβερνούν πάνω από έναν αιώνα εγκληματίες. Επάξια.

Πηγές-Abel Meeropol
-Julius and Ethel Rosenberg
-Η ατομική κατασκοπία, το ζεύγος Ρόζενμπεργκ και η Ελλάδα
.