Αυλαία, ασύστατοι! Αιμορραγούν ως και οι πέτρες, σ’ αυτόν τον άνυδρο καιρό! ΑΥΛΑΙΑ (Γ. Μπλάνας, Στασιωτικό 53o)

1/10/09

Κώστας Γραμματόπουλος


Μπορεί η μέρα αυτή, πρωτομηνιά του Οκτώβρη, να έχει αφιερωθεί στην τρίτη ηλικία, ήτοι στα εν Ελλάδι περήφανα γηρατειά, ωστόσο έχει σημειωθεί και ως μέρα απώλειας για τον καλλιτέχνη που σημάδεψε τουλάχιστον τα παιδικά χρόνια χιλιάδων κατοίκων της χώρας αυτής. Την 1η Οκτωβρίου 2003 έφυγε από τη ζωή ο δημιουργός των εικαστικών στοιχείων των «Καλών Παιδιών» αλλά και του Μίμη και της Λόλας, που πρωταγωνίστησαν στο Αλφαβητάρι της δικής μου γενιάς.

Ο Κώστας Γραμματόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1916 έχοντας καταγωγή από την Αρετσού (Κωνσταντινούπολη), όπου είχε γεννηθεί και ο Αδαμάντιος Κοραής. Σπουδάζοντας στην Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας με δάσκαλο τον αναγεννητή της χαρακτικής τέχνης Γιάννη Κεφαλληνό, απέσπασε υποτροφία συνεχίζοντας στο Παρίσι απ΄ όπου επέστρεψε το 1959.
.
Οι ηρωίδες του 1940, Κ. Γραμματόπουλος, Λιθογραφία. Ο ελληνοϊταλικός πόλεμος ήταν μια αφορμή για την λαϊκή αναγνώριση της χαρακτικής τέχνης με αφίσες σπουδαίων χαρακτών να απευθύνονται στους Έλληνες, περιλαμβάνοντας συνθήματα υποστήριξης των στρατιωτών στο μέτωπο.


Επιβάλλεται να σημειωθεί ότι ο δάσκαλός του ήταν ο άνθρωπος που επανέφερε τη συστηματική διδασκαλία της χαρακτικής τέχνης στην ΑΣΚΤ, 1932, προσφέροντας έτσι τη δυνατότητα ανανεωμένης έκφρασης πλήθους, καταξιωμένων πλέον, καλλιτεχνών μεταξύ των οποίων οι Γραμματόπουλος, Κατράκης, Βαρλάμος, Τάσσος, Γουρζής και άλλοι. Με την πρωτοβουλία, το πάθος και το μεράκι του Γιάννη Κεφαλληνού, η χαρακτική τέχνη (ξανα)πήρε τη θέση που της αξίζει στον εικαστικό χώρο. Εξάλλου, όπως αποδείχθηκε από τη συνεισφορά των χαρακτών στο εκπαιδευτικό έργο, στους εθνικούς και ταξικούς αγώνες, στα πολιτιστικά δρώμενα αλλά και στην αποτύπωση των συμβόλων του ελληνικού κράτους, αυτό το είδος της τέχνης κυριολεκτικά λατρεύεται στη χώρα μας.
.
Αιγαίο, 1984, λάδι σε μουσαμά. Από την εξαιρετική συλλογή για το Αιγαίο πάνω από το οποίο, σύμφωνα με τον Νίκο Αλεξίου, ενώθηκαν λυρικές φωνές, που έρχονταν από τις ακτές της αισθαντικής Ιωνίας.
Ο Κώστας Γραμματόπουλος μετά την επιστροφή του από τη Γαλλία εκλέχθηκε καθηγητής χαρακτικής στην ΑΣΚΤ, χαρίζοντας σε εμάς γενιές ολόκληρες σπουδαίων καλλιτεχνών αλλά και ένα τεράστιο και πολυβραβευμένο έργο, για το οποίο μπορούμε να πούμε ότι αποτυπώνει την εξέλιξη της ελληνικής κοινωνίας και του ελληνικού κράτους. Ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι τα αλφαβητάρια του Δημοτικού Σχολείου (Τα καλά παιδιά, Αλφαβητάριο), πολλές αφίσες για τον πόλεμο του 1940 και για την Εθνική μας Αντίσταση, πλήθος γραμματοσήμων, ακόμη και το Εθνόσημο του 1974 φέρουν τη σφραγίδα του.
.
Για το «Αλφαβητάριο» του 1949 και την αφίσα του ΕΑΜ έγραψε ο Γιάννης Τσαρούχης: «Αυτό το βιβλίο και μια αφίσα του ΕΑΜ μου έδωσαν χαρά και ελπίδα. Ευχαριστώ τον Γραμματόπουλο».

-
Με την ανάμνηση του Μίμη και της Λόλας, της Άννας και των άλλων παιδιών πάντα νωπή, οι Γεφυρισμοί έχουν έναν ακόμη λόγο να ευγνωμονούν τον Κώστα Γραμματόπουλο μια και η αγαπημένη μας χαράκτρια κ. Άρια Κομιανού, υπήρξε μαθήτριά του.

Πηγές
-Γιάννης Κεφαλληνός, Βικιπαίδεια
-Κώστας Γραμματόπουλος, Εικαστικόν
-Τ’ αλφαβητάρια μιλούν στην ψυχή των ανθρώπων, Arta Press
-Στο Φως του Αιγαίου, Ριζοσπάστης
-«Χρώματα» Αντίστασης και ελπίδας, Ριζοσπάστης
-Δωρεά έργων Κ. Γραμματόπουλου, Σύλλογος Φίλων Τελλόγλειου Ιδρύματος
-Καθ' οδόν: Στον Αγώνα των εικαστικών καλλιτεχνών, Ριζοσπάστης
-Άρια Κομιανού, Εικαστικόν
-Η Άρια Κομιανού στη Γαλλία, Αυγή
-Ex Libris και Άρια Κομιανού, Στον ίσκιο του Ήσκιου