Σήμερα έχουμε 3 Σεπτέμβρη. Δεν ξεχάσαμε τα γενέθλια του Συντάγματος της χώρας μας ούτε του Πα.Σο.Κ. Επειδή όμως έχουμε κουραστεί να ψάχνουμε στους μπακτσέδες για συνταγματικές ελευθερίες αλλά κι επειδή μας έχουν κουράσει τα κόμματα και αδιαφορούμε για τα γενέθλιά τους (εκτός αν θέλουν να βοηθήσουμε να σβήσουμε τη φλόγα των κεριών τους) σκεφθήκαμε και αποφασίσαμε να παρουσιάσουμε έναν σπουδαίο ποιητή. Τον ee cummings του οποίου η ταπεινότητα περίσσευε όπως φαίνεται σε αντίθεση με κάποιους άλλους. Λίγα βιογραφικά στοιχεία λοιπόν και 2 ποιήματα. Έτσι για να απομακρυνθούμε από τις πολιτικές παράτες και τις παρόλες των ημερών.
Έντουαρντ Έστλιν Κάμινγκς
14 Οκτωβρίου 1894 – 3 Σεπτεμβρίου 1962
Πηγή
O Έντουαρντ Έστλιν Κάμινγκς γνωστός ως ee cummings υπήρξε ποιητής, ζωγράφος, δοκιμιογράφος, συγγραφέας και θεατρικός συγγραφέας από τις ΗΠΑ με ένα μεγάλο έργο που περιλαμβάνει περισσότερα από 900 ποιήματα, θεατρικά έργα, δοκίμια, σχέδια, πίνακες και δύο μυθιστορήματα. Θεωρείται πρωτεργάτης της μοντέρνας ποίησης και ως τέτοιος είναι ιδιαίτερα δημοφιλής μέχρι σήμερα.
Ο Κάμινγκς συνήθιζε να γράφει το όνομά του με πεζά γράμματα χωρίς διαστήματα και τελείες πράγμα το οποίο, σύμφωνα με τη τελευταία σύζυγό του, είχε επισημοποιήσει κιόλας. Βιογράφοι και μελετητές του έργου του αναφέρουν ότι αυτό το έκανε ως ένδειξη ταπεινότητας ενώ δεν υπαγόρευε στους άλλους να γράφουν το όνομά του με τον ίδιο τρόπο.
Γεννήθηκε στη Μασαχουσέτη το 1894, γιος του Έντουαρντ και της Ρεβέκκας. Ο πατέρας του ήταν καθηγητής κοινωνιολογίας και πολιτικών επιστημών στο Χάρβαρντ και στενά συνδεδεμένος με το γιο του. Ο Έστλιν αναφέρεται ότι έγραφε ποίηση από τα δέκα του χρόνια ταλέντο για το οποίο τον ενθάρρυνε ο πατέρας του. Το τέταρτο μέλος της οικογένειας ήταν η αδελφή Ελίζαμπεθ, έξι χρόνια μικρότερή του.
Φοίτησε στο Κέιμπριτζ όπου έμαθε και την λατινική γλώσσα. Τα πρώτα του ποιήματα μάλιστα δημοσιεύθηκαν στην Επιθεώρηση του Κολεγίου. Συνέχισε τις σπουδές του στο Χάρβαρντ (1911-1916) όπου εκπόνησε και μεταπτυχιακό στην αγγλική και στις κλασικές σπουδές. Και σε αυτό το Πανεπιστήμιο βρήκε την ευκαιρία να δημοσιεύσει ποιήματά του, στη μηνιαία έκδοση, ενώ μαζί με τον Τζον Πάσος και τον Φόστερ Ντέιμον έστησαν και μια εφημερίδα.
Έχοντας σπουδάσει ελληνικά και λατινικά τον βλέπουμε να χρησιμοποιεί συχνά εκφράσεις και λέξεις από τις γλώσσες αυτές σε διάφορα έργα του όπως για παράδειγμα στις ποιητικές συλλογές ΧΑΙΡΕ, Άνθρωπος και Puella Mea (κορίτσι μου). Αυτό το τελευταίο αποτελεί μάλιστα και το μεγαλύτερο σε έκταση ποίημά του. Στο τέλος των σπουδών του στο Χάρβαρντ είναι ήδη επηρεασμένος από τον Έζρα Πάουντ και τη Γερτρούδη Στάιν.
Με την έναρξη του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου στρατολογήθηκε ως οδηγός ασθενοφόρων, συνυπηρετώντας με τον φίλο του Πάσος. Τότε ήταν που γνώρισε και αγάπησε το Παρίσι, παραμένοντας στην πόλη επί πέντε εβδομάδες. Τον Σεπτέμβρη του 1917 συνελήφθη και παραπέμφθηκε, μαζί με τον Σλάτερ Μπράουν, με την κατηγορία της κατασκοπείας ίσως επειδή οι απόψεις και των δύο ήταν ενάντια στον πόλεμο. Κρατήθηκε 3,5 μήνες σε ένα στρατόπεδο στη Νορμανδία, τις εμπειρίες από το οποίο αποτυπώνει στο έργο του «Θεόρατο δωμάτιο», το οποίο εκθειάστηκε από τον Σκοτ Φιτζέραλντ. Τελικά ο Κάμινγκς αφέθηκε ελεύθερος τον Δεκέμβρη μετά από τις πολιτικές παρεμβάσεις του πατέρα του. Επιστρέφοντας στις ΗΠΑ, την Πρωτοτοχρονιά του 1918, συνέχισε να υπηρετεί στο στρατό μέχρι τον Νοέμβρη.
Την πρώτη ποιητική συλλογή του με τίτλο «Οκτώ ποιητές από το Χάρβαρντ» τη δημοσίευσε το 1920 ενώ το 1921 επέστρεψε στο Παρίσι όπου παρέμεινε για δύο χρόνια. Αμέσως μετά μετακινήθηκε στη Νέα Υόρκη αλλά μέχρι το 1930 επισκεπτόταν συχνά την «πόλη του φωτός» γνωρίζοντας πολλούς ανθρώπους από το χώρο των γραμμάτων και των τεχνών μεταξύ των οποίων και ο Πάμπλο Πικάσο. Την περίοδο 1924-1927 εργαζόταν ως δοκιμιογράφος και παρουσιαστής προσωπικοτήτων στον περιοδικό «Vanity Fair».
Το 1926 ο πατέρας του σκοτώθηκε σε τροχαίο, από το οποίο σώθηκε η μητέρα του. Το δυστύχημα περιγράφηκε σε έξι συνολικά διαλέξεις στο Χάρβαρντ από τον ίδιο τον Κάμινγκς μεταξύ των ετών 1952-1953 με πολύ έντονο ρεαλισμό. Ο θάνατος του πατέρα του, έπληξε τον ποιητή με αποτελέσματα ορατά και στο έργο του. Τότε ξεκινά να γράφει συστηματικά ποίηση, για να υμνήσει τον πατέρα του, όπως δήλωνε ο ίδιος. Ο Κάμινγκς γεννημένος και μεγαλωμένος σε μονιστική οικογένεια πολύ συχνά, ειδικά μετά την απώλεια του πατέρα του, όταν αρθρογραφούσε έκανε ιδιαίτερη αναφορά στο Θεό.
Το 1931 ταξίδεψε στη Σοβιετική Ένωση καταγράφοντας τις εμπειρίες του στο Eime που εκδόθηκε 2 χρόνια αργότερα.
Ο Κάμινγκς παντρεύτηκε τρεις φορές. Η πρώτη του γυναίκα ήταν η Ελέιν Ορ που γνώρισε ως ήδη σύζυγο του συμφοιτητή του στο Χάρβαρντ Σκότφιλντ Θάγιερ. Απέκτησαν μαζί μία κόρη, την Νάνσι, το 1919 ενώ παντρεύτηκαν μετά το διαζύγιο της Ελέιν (1924) για να χωρίσουν εννέα μήνες αργότερα όταν εκείνη έφυγε με έναν Ιρλανδό τραπεζίτη για τη χώρα του παίρνοντας μαζί και την κόρη τους. Ο Κάμινγκς παρά τη συμφωνία της τρίμηνης παραμονής της Νάνσι μαζί του δεν κατάφερε να συναντήσει την κόρη του πριν το 1946, λόγω άρνησης της Ελέιν να τηρήσει τη δικαστική απόφαση. Ο δεύτερος γάμος του Κάμινγκς τελέσθηκε την πρωτομαγιά του 1929 με την Αν Μπάρτον. Και ο γάμος αυτός διαλύθηκε νωρίς, τρία χρόνια αργότερα, με διαζύγιο στο Μεξικό το οποίο αναγνωρίσθηκε στις ΗΠΑ το 1934. Ωστόσο το 1932, αμέσως μετά το «διαζύγιο» ο Κάμμινγκς γνωρίσθηκε με τη Μάριον Μορχάουζ, φωτογράφο και φωτομοντέλο με την οποία παρά την ασάφεια που υπάρχει σχετικά με την επισημοποίηση της σχέσης τους, έζησαν μαζί μέχρι το θάνατό του.
Πέθανε στις 3 Σεπτεμβρίου 1962 στο Νιου Χαμσάιρ από αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο και τάφηκε στη Βοστώνη. Δίπλα του, λίγα χρόνια αργότερα (1969), τάφηκε για να τον συντροφεύει και η αγαπημένη του Μάριον.
Η ποίηση του Κάμινγκς χαρακτηρίζεται από ερωτισμό, ρομαντισμό, συχνά και από σάτιρα, ενώ τα θέματά του έχουν να κάνουν ακόμη και με τη φύση και τις σχέσεις των ανθρώπων. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό των ποιημάτων του όμως είναι η σύνταξη και η εκτενής ανάπτυξη ορισμένων λέξεων ή φράσεων. Σε πολλά ποιήματά του παρόλο που απουσιάζουν πλήρως τα σημεία στίξης, η ιδιαιτερότητα εστιάζεται στη σύνταξη. Ως ζωγράφος, κατανόησε τη σημασία της συνολικής παρουσίασης ενός έργου με αποτέλεσμα συχνά να «χρωματίζει μία εικόνα» με ποιήματα.
Εμείς σήμερα, παρουσιάζουμε ένα απόσπασμα από ποίημα του ee cummings μεταφρασμένο από τον αγαπητό μας Χάρη Βλαβιανό που ομολογουμένως έχει κάνει μια σπουδαία μεταφραστική δουλειά και σε αυτόν τον ποιητή. Οκτώ στίχοι οι οποίοι έχουν περάσει πλέον στις σοφές κουβέντες.
όταν ο θεός αποφάσισε να δημιουργήσει
τα πάντα πήρε μια
ανάσα μεγαλύτερη και από τσίρκου μπάντα
και έτσι άρχισαν τα πάντα
όταν ο άνθρωπος αποφάσισε να καταστραφεί
το ήταν χώρισε
απ' το θα και βρίσκοντας μόνο το γιατί
το συνέθλιψε στο επειδή
Πηγή: Edward Estlin Cummings, 33χ3χ33, Αθήνα, Νεφέλη, 2004, Μετάφραση, εισαγωγή: Χάρης Βλαβιανός
Παραθέτουμε όμως και ένα ποίημα του στην αγγλική για όσους μπορούν και θέλουν να τον απολαύσουν στη δική του γλώσσα
Το πορτρέτο της Μάριον από τον ee cummings
Πηγή
I Carry Your Heart with Me
I carry your heart with me
(I carry it in my heart)
I am never without it
(anywhere I go you go, my dear; and whatever is done by
only me is your doing, my darling)
I fear no fate
(for you are my fate, my sweet)
I want no world
(for beautiful you are my world, my true)
and it's you are whatever a moon has always meant
and whatever a sun will always sing is you
here is the deepest secret nobody knows
(here is the root of the root and the bud of the bud
and the sky of the sky of a tree called life; which grows
higher than soul can hope or mind can hide)
and this is the wonder that's keeping the stars apart
I carry your heart (I carry it in my heart)
Πηγή
-----------