Σε τακτά χρονικά διαστήματα και με ιδιαίτερη επιμέλεια τις περιόδους εκείνες που αλλάζει η εποχή, έχω την χαρά και την υποχρέωση να αναδιατάξω τα βιβλία μου. Τις περισσότερες φορές δε, καθηλώνομαι στη σκαλίτσα της βιβλιοθήκης ξεφυλλίζοντας τα παλαιά ή σπάνια ή εξαιρετικού ενδιαφέροντος που κάθονται εκεί ψηλά προφυλαγμένα σε σχέση με τα άλλα. Όμως όταν οι μέρες είναι «πονηρές» και «ιστορικές» όλο και κάποιο με προκαλεί ώστε να το κατεβάσω και να του ρίξω ξανά μια ματιά. Θα αναρωτιέστε, τώρα, τι εννοώ με τα επίθετα «πονηρές» και «ιστορικές». Για να εξηγούμαι λοιπόν, εννοώ εκείνες που ξυπνούν μέσα μου το «ελληνικό φρόνημα» και δεν με αφήνουν ούτε ένα δευτερόλεπτο να ξεφύγω από τον «βουκολισμό».
.
Το εξώφυλλο του δράματος «Η Γκόλφω», από τις εκδόσεις «Αστήρ» Αλ. και Ε. Παπαδημητρίου, Αθήνα, 1971.
.
Έτσι έπιασα ξανά στα χέρια μου το «Δράμα Ειδυλλιακόν εις πράξεις πέντε» του Σπυρίδωνος Περεσιάδου με τίτλο «Η Γκόλφω». Το έργο παρουσιάστηκε πρώτη φορά το 1893 στην Ακράτα και από τότε το ελληνικό κοινό είχε την τύχη να το απολαύσει σε εκατοντάδες θεατρικές παραστάσεις ενώ η κινηματογραφική μεταφορά του –το 1911 από τον Κώστα Μπαχατώρη με πρωταγωνίστρια τη βεντέτα της εποχής Ολυμπία Δαμάσκου από τα Ταταύλα- αποτελεί και την πρώτη ελληνική ταινία μεγάλου μήκους (διάρκεια 70΄). Στις πέντε πράξεις του δράματος εξελίσσεται η τραγική ερωτική ιστορία δύο νέων, της βοσκοπούλας Γκόλφως που την προξενεύουν με τον άρχοντα Κίτσο, και του βοσκού Τάσου. Το τέλος είναι σε όλους γνωστό και σαιξπηρικό (η Γκόλφω φαρμακώνεται και ο Τάσος την ακολουθεί).
.
Ο Σπυρίδων Περεσιάδης, δημιουργός της Γκόλφως, Η φωτογραφία του από τη βάση δεδομένων του Εθνικού Κέντρου Βιβλίων.
.
Ξαναδιαβάζοντας το δράμα διαπίστωσα ότι οι ανέσεις των ανθρώπων στα τέλη του 19ου αιώνα δεν έχουν, τελικά, εξελιχθεί και τόσο πολύ. Έτσι σκέφτηκα ότι την Γκόλφω θα μπορούσαν να τη λένε Κατερίνα, Αμαλία, Στέλλα ή Αλέκα και τους άνδρες πρωταγωνιστές Κώστα, Γιάννη, Γιώργο ή Δημήτρη και όλοι μαζί να ζουν σήμερα στο Αιγάλεω παρά του ομωνύμου όρους και της πρωτεύουσας αντί στα Αροάνια «παρά των Καλαβρύτων». Και ο λόγος είναι απλός: και τότε μόλις νύχτωνε τα πάντα σταματούσαν, και τότε έπαιρναν νερό από τις κεντρικές βρύσες, και τότε επικοινωνούσαν συνομιλώντας ή στέλνοντας ανταποκριτές και τότε ύφαιναν στους δρόμους και τότε πρωταγωνιστούσαν τα …πρόβατα.
.
.
Παρακάμπτοντας το κύριο περιεχόμενο της ιστορίας που είναι η απελπισμένη αγάπη των δύο νέων εστιάζω στις περιγραφές για τον τρόπο ζωής εκείνα τα χρόνια με πολύ μικρά αποσπάσματα από το δράμα, μια και εκτιμώ ότι μοιάζουν ιδιαίτερα με αυτές που ζούμε στο Αιγάλεω κατά καιρούς. Και για να γίνω πιο συγκεκριμένη αρκεί να σας πληροφορήσω ότι όλες οι σύγχρονες υποδομές για τις οποίες πληρώνουμε τα παιδιά και εγώ μας παρέχονται όποτε, εάν και εφόσον μπορούν οι αντίστοιχοι φορείς.
1 Βγαίνω φορτωμένη από το Σούπερ Μάρκετ σαν τον κυρ Μέντιο, διότι έχω και τη μαλακισμένη άποψη ότι το αυτοκίνητο είναι άχρηστο στην πόλη, πέρα από το γεγονός ότι δεν έχω λεφτά να το αγοράσω και να το συντηρήσω. Έχοντας πάρει λοιπόν, το δρόμο της επιστροφής σε κάποια φάση αρχίζω να αναρωτιέμαι πότε ήπια και δεν το θυμάμαι εφόσον περπατώ κάνοντας 8άρια. Δεν είναι όμως μέθη από ποτό, είναι άλλου είδους. Ζω σε μια πόλη όπου όλα τα πεζοδρόμια είναι κατειλημμένα από τραπέζια, καρέκλες, αυτοκίνητα, κάδους, ομπρέλες, σκουπίδια και ό,τι μπορεί να βάλει ο νους. Σε μια πόλη που χρειάζεται εξοπλισμός ορειβασίας και εκπαιδευμένος οδηγός για να τη διαβείς. Τώρα για το αν θα φτάσεις εκεί που θέλεις, εδώ μόνο μια φράση αρμόζει συνήθως: «Σε γελάσανε!!».
.
Η γωνία αυτή είναι μια τυπική της πόλης μας. Στο τέλος του πεζοδρομίου δεν υπάρχει τρόπος να περάσεις απέναντι ή στο πιο λογοτεχνικό … «εδώ που μπήκες δεν θα ξαναβγείς». Εκτός κι αν.. έχεις γεννηθεί εκεί.
.
ΠΡΑΞΙΣ ΠΡΩΤΗ
(Η σκηνή παριστάνει αλώνι με μια ιτιά στη μέση, στο κέντρο δε του βάθους υπάρχει μια βρύση)
ΣΚΗΝΗ Γ΄
Δύο Άγγλοι περιηγηταί, ένας αγωγιάτης και οι πάρα πάνω (σ.τ.γ. Τάσος και Γκόλφω). Οι περιηγηταί είναι ντυμένοι μ΄ εκδρομική στολή. Από τον ώμο καθ΄ ενός κρέμεται ένα ζευγάρι κυάλια και μια τσάντα.
ΑΓΩΓΙΑΤΗΣ (Μπαίνοντας). Γεια σου.
ΤΑΣΟΣ. Καλημέρα
ΑΓΩΓΙΑΤΗΣ. Δε μου λες, έχεις άδεια για νάρθης, εις της Στυγός τα ύδατα αντάμα για να πάμε; Ο κόπος σου θα βγη καλά.
ΤΑΣΟΣ. Που θέλετε να σας πάω; Για ξαναπές το.
Α΄ΛΟΡΔΟΣ. Εις το Στυξ…
ΤΑΣΟΣ (Μ΄ έκπληξη). Το λες, ορέ κουμπάρε; Τι μπιξ και στιξ χαλεύεις ΄δω;
Α΄ ΛΟΡΔΟΣ. Εγκώ το ξέρεις πούναι. Το Στυξ, εντώ εις το Χελμός…
ΤΑΣΟΣ. Αυτούνο είν΄ αλήθεια. Έλα, παπούλη, να σου ειπώ ταμπέλια σου που είναι. Εσύ τα ξέρεις, βλάμη μου, ή ΄γω που ξέρω πόσα. Αχνάρια είναι ο τόπος δω; Σας γέλασαν να ξέρτε.
2 Ξυπνώ βρικολακιασμένη από άλλα δεινά της νύχτα (βλ. παρακάτω) που πήγαν πίσω όλες τις δουλειές, χώνομαι στο μπάνιο, ανοίγω το ντους και αρχίζω να αναρωτιέμαι αν άνοιξα κατά λάθος …το συρτάρι! Νερό τέλος. Και τότε αρχίζει κύκλος εχθροπραξιών. Να ζεστάνω νερό από το ψυγείο να πλυθώ πρόχειρα, να ξαμοληθώ στο Σούπερ Μάρκετ να αγοράσω εμφιαλωμένο (δεν ξέρω αν παρατηρήσατε ότι τα ψιλικατζίδικα έχουν εξαφανιστεί τελευταία) και μετά να αρχίσω τον τηλεφωνικό αγώνα ώστε να πληροφορηθώ ότι …. αδίκως διαμαρτύρομαι: «Έσπασε αγωγός» ή όπως λέει και ο κολλητός «Σπάσανε τα νερά», δηλώνει με στόμφο ο «αρμόδιος» της ΕΥΔΑΠ. Δεν ξέρω αν γνωρίζετε, ότι για τους αγωγούς εμείς έχουμε ευθύνη, καθώς δεν τους προσέχουμε καθόλου αλλά μόνο ζητάμε από αυτούς. Οπότε καλά να πάθω και ΄γω να τρέχω σαν την τρελή στους δρόμους.
Ο Σταγονούλης. Ο φίλος των παιδιών και ο …. νεαρότερος εργαζόμενος της ΕΥΔΑΠ. Είναι το σήμα κατατεθέν του πολυτιμότερου αγαθού, σύμφωνα πάντα με την ΕΥΔΑΠ. Του νερού!
ΠΡΑΞΙΣ ΔΕΥΤΕΡΑ
(Η σκηνή παριστάνει αλώνι με μια ιτιά στη μέση, στο κέντρο δε του βάθους υπάρχει μια βρύση)
ΣΚΗΝΗ Α΄
Γκόλφω και κάμποσες βοσκοπούλες
(Όταν σηκώνεται η αυλαία, διακρίνονται στο βάθος και γύρω απ΄ τη βρύση η Γκόλφω μ΄ άλλες βοσκοπούλες. Κάτω απ΄ τη βρύση γιομίζει μια στάμνα, κάθε βοσκοπούλα έχει μπροστά κι από μια στάμνα και τραγουδούν όλες μαζί).
Εχαμογέλασ΄ η αυγή κ΄ η πούλια πάει στη δύση
Παν τα πουλάκια στη βοσκή κ΄ οι λυγερές στη βρύση,
Το λέν΄ οι κούκοι στα βουνά στις ρεματιές τ΄ αηδόνι.
Και με τον πετροκότσυφα η πέρδικα μαλώνει.
Θάλασσα πλατειά,
Μαγκούφα ξενητειά….
3 Επέστρεψα στον ΟΤΕ, πλήρωσα Conn-x μέχρι 24mbps και δεν είχα συνεχές ίντερνετ επί μακρόν. Στο τέλος μου είπαν ότι το σπίτι μου έχει πρόβλημα επειδή είναι .. μακριά από το ΚΑΦΑΟ!! Δεν ξέρω αν γνωρίζετε, επίσης, ότι τα ΚΑΦΑΟ τα φτιάχνουμε εμείς και οφείλουμε να ενημερώνουμε τον οργανισμό. Τέλος πάντων, μετά από μάχες τηλεφωνικές, και προσωπικές, δήλωσαν ότι δεν μπορούν να μου παράσχουν παρά μόνο 8άρα σύνδεση και σύμφωνα με τις δηλώσεις της προϊσταμένης του «αρμόδιου» τμήματος του Αιγάλεω… «μου πούλησαν φύκια για μεταξωτές κορδέλες»!!! Σήμερα πληρώνω 8άρα και κατά καιρούς έχω adsl σύνδεση. Τις άλλες ώρες συνδέομαι με φορητή 3G από εταιρεία κινητής τηλεφωνίας, η οποία ωστόσο δεν είναι στο Αιγάλεω πάντα 3G αλλά κατά κανόνα GPRS. Ξέρετε πώς διανέμονται αυτά τα πράγματα. Ταξικά. Έτσι το μόνο που μου μένει είναι η παλιά εγγυημένη διασκέδαση και επικοινωνία: τα πουλιά!
.
Τα γνωστά ΚΑΦΑΟ του ΟΤΕ. Εδώ απαθανατίστηκαν εκείνα που προφανώς υποστηρίζουν τις επικοινωνίες στην καρδιά της πόλης (Ιερά Οδός & Θηβών). Προσέξτε ότι μπορεί να τα ανοίξει οποιοσδήποτε. Όσο για τη σακούλα των σκουπιδιών που εξέχει, ε.. αυτή είναι σήμα κατατεθέν της χώρας μας. Ναι το παρκαρισμένο είναι επί της «Λεωφόρου» Θηβών!
.
ΠΡΑΞΙΣ ΤΡΙΤΗ
ΣΚΗΝΗ Α΄
ΓΚΟΛΦΩ (μόνη)
Η σκηνή παριστάνει προαύλιο, εις το βάθος του οποίου φαίνεται η καλύβα της Αστέρως. Όταν σηκώνεται η αυλαία, φαίνεται να κάθεται η Γκόλφω εις το βάθος της σκηνής, πεσμένη σε μεγάλη μελαγχολία.
ΓΚΟΛΦΩ. Εσείς, πουλιά πικρόλαλα, δώστε μου τη λαλιά σας, δώστε μου το κελάϊδι σας τη μοίρα μου να κλαίω, να τραγουδώ τον πόνο μου και το παράπονό μου: Και σεις βουνά, και σεις κλαριά, όντας με τους ανέμους, με τους καιρούς μαλώνετε, με το Βορριά πιανώστε, με τη δική μου την καρδιά, βουνά μου να βογγάτε, με τη δική μου τη λαλιά, κλαράκια μου να κλαίτε. Όσο η πλάση στέκεται στο διάβα του χειμώνα και στις βαριές κακοκαιριές ν΄ ακούγωνται της Γκόλφως…..
4 Μετρό Αιγάλεω ή αλλιώς οι πύλες της κολάσεως. Εκεί καταμεσής στην πόλη έφτιαξαν έναν σταθμό που εξυπηρετεί χιλιάδες κατοίκους των τριών Δήμων της Δυτικής Αθήνας, εκείνων της Δυτικής Αττικής αλλά και των όμορων του Πειραιά. Φυσικά όλα έγιναν χωρίς κανέναν προγραμματισμό και κυρίως χώρους στάθμευσης. Όσο για το πράσινο; Ε, ευκαιρία ήταν να κουρέψουν κι ό,τι είχε απομείνει. Πάει η πλατεία μας (Εσταυρωμένος) πάνε και τα δέντρα της και τα παγκάκια της. Τώρα όλα τσιμέντο. Αλλά αυτό δεν είναι τίποτε μπροστά σε όσα επικρατούν πέριξ του σταθμού. Αυτοκίνητα που παρκάρουν όπου μπορούν και όπως μπορούν, άνθρωποι αλαφιασμένοι σαν πρόβατα προς σφαγή, ανεβοκατεβαίνουν ψάχνοντας έξοδο διαφυγής, σκύλοι που γαυγίζουν και δαγκώνουν ό,τι προλάβουν και βρώμα. Απίστευτη βρώμα από το παρακείμενο σούπερ μάρκετ που αδειάζει ψαρόνερα, τενεκέδες από φέτα και ό,τι άλλο υγρό και στερεό του περισσεύει. Και μέσα σε όλα αυτά μικροπωλητές και πανηγυρτζήδες να ανεμίζουν κιλότες, σεμέν, χαλιά και διάφορα συναφή, υφασμάτινα, που κάνουν την περιοχή να θυμίζει αποκλεισμένο κάστρο έτοιμο να παραδοθεί στους πολιορκητές του. Ο κακός χαμός δηλαδή, ή αλλιώς που ΄σαι Γκόλφω να δεις! Μόνη παρηγοριά εκείνοι οι άνθρωποι που ντυμένοι ως αυτόχθονες αμερικανοί καλύπτουν με τις μελωδίες τους την οχλαγωγή.
.
Μια άποψη του σταθμού Μετρό στο Αιγάλεω. Είναι κάπου εκεί πίσω από τα αυτοκίνητα. Ο δρόμος υποτίθεται ότι έχει δύο λωρίδες. Οι κάδοι ανήκουν στο Σούπερ Μάρκετ ενώ τις παντιέρες και τα λιμνάζοντα νερά δεν μπόρεσα να τα απαθανατίσω λόγω.. .δυσοσμίας.
ΠΡΑΞΙΣ ΤΕΤΑΡΤΗ
(Η σκηνή παριστάνει προαύλιο της καλύβας του Ζήση)
ΣΚΗΝΗ Α΄
(Όταν σηκώνεται η αυλαία φαίνονται να κάθονται η Σταυρούλα και τριγύρω της διάφορες βοσκοπούλες, οι οποίες ασχολούνται με διάφορα κεντήματα, όλες μαζί τραγουδούν):
Της λυγερής το φόρεμα, της νύφης το φουστάνι
δέκα κορίτσια τώραβαν και δεκαοχτώ ραφτάδες.
Κ΄ ένα κορίτσι δροσερό σαν του Μαγιού τον κρίνο
και ροδινό σαν χαραυγή ράβει και τραγουδάει:
«Όσα πλουμίδια, νύφη μου, έχει το φόρεμά σου,
τόσα είν΄ τα χρόνια σου και τόσα τα καλά σου».
5 Εκεί που έχει βραδιάσει και λέω ας κάνω καμιά δουλειά (μαγείρεμα, πλυντήρια, σιδερώματα κλπ ουδόλως ευχάριστα πράγματα) και να αράξω λίγο με ραδιόφωνο, τηλεόραση ή να δουλέψω στον υπολογιστή… κόβεται το ρεύμα. Μα να ήταν σπάνιο, να πω πάει στο διάολο. Εδώ μιλάμε ότι η ΔΕΗ στην περιοχή μας δίνει ρεύμα, συνεχώς, μόνο σε .. .εργαστηριακές συνθήκες, ήτοι: να λείπουν τα 2/3 των κατοίκων, η θερμοκρασία να κυμαίνεται μεταξύ 20-30 βαθμών, να μην βρέχει, να μην έχει πολλά σύννεφα, να μην μεσολαβούν πολιτιστικά δρώμενα ή άλλες μαζικές εκδηλώσεις. Έτσι μένω με τα κεριά στα χέρια να γυρνώ σαν βοσκοπούλα που μονολογεί σε βάρος της τύχης της, με σεξιστικού περιεχόμενου φράσεις. Και πέφτω στο μαξιλάρι με το όνειρο μιας καλύτερης επόμενης μέρας που όλα θα τα φέγγει ο ήλιος, όπως ακριβώς οι ήρωες της Γκόλφως.
.
Αυτό το .. . Γκουαντάναμο βρίσκεται μεταξύ α΄ και β΄ ορόφου του σπιτιού μας. Μέσω του … μπουγαδόσκοινου ηλεκτροδοτείται το απέναντι σπίτι. Νύχτα. Μόλις έχει διορθωθεί η διακοπή ρεύματος. Αιγάλεω, 3η χιλιετία.
.
ΠΡΑΞΙΣ ΠΕΜΠΤΗ
Η σκηνή παριστάνει το αλώνι που βρίσκεται κοντά στη βρύση. Είναι χαραυγή.
ΣΚΗΝΗ Δ΄
ΔΗΜΟΣ και ΑΣΤΕΡΩ
ΔΗΜΟΣ (μπαίνοντας αγανακτισμένος). Δεν το κουνάω από ντίπ, να τόσο για δεν κάνω. Παλάβωσα ολονυκτίς γυρνώντας ΄σα ζουλάπι, μέσ΄ στο σκοτάδι.
(κάθεται). Κατά γης θα κάτσω, ως να βγάλη ο ήλιος κέρατα… Αμ δα!
Αυτά φίλοι μου συμβαίνουν, σήμερα, στην πόλη που γεννήθηκα εγώ και οι γονείς μου, 5 χιλιόμετρα από την Ομόνοια, με το αρχαιοπρεπές όνομα Αιγάλεω, και σε μια περιοχή δίπλα σε ένα από τα μεγαλύτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας (ΤΕΙ Αθήνας). Μια πόλη για την οποία η κεντρική εξουσία, προφανώς, δεν ενδιαφέρεται αφού κατοικείται από χαμηλών εισοδημάτων πολίτες και πολλούς οικονομικούς μετανάστες. Και για να απαντήσω σε εσένα καλέ μου φίλε που με ρώτησες «τι κάνει ο Δήμαρχος;» θα σου πω ότι ο τοπικός μας άρχοντας κάνει δύο πράγματα: (1) εκλέγεται και (2) συντονίζει την βοήθεια σε άλλους Δήμους που έχουν πρόβλημα. Ό,τι κάνουν δηλαδή και οι κυβερνώντες: εκλέγονται και βοηθούν άλλα κράτη.
Κλείνοντας, επιστρέψτε μου να κραυγάσω: «Γιατί μωρή Γκόλφω δεν παντρεύτηκες τον Κίτσο να τα ΄χεις όλα στο χέρι;». Διαβάστε το δράμα και θα καταλάβετε τι εννοώ….
Πηγές από το διαδίκτυο
Η Γκόλφω, Βικιπαίδεια
Σπυρίδων Περεσιάδης, βιογραφία, ΕΚΕΒΙ
Οι συντελεστές της ταινίας Γκόλφω, Retro DB
Ολυμπία Δαμάσκου, βιογραφία, Πολύμνια
Ο δικτυακός τόπος του Δήμου Αιγάλεω
.