Απόσπασμα από την κυνική αλληλογραφία του Τσώρτσιλ με τους Σκόμπι και Λίπερ (5-12-1944) όταν σφοδρές μάχες εξελίσσονταν στην Αθήνα και ο ΕΛΑΣ είχε προωθηθεί σε όλα τα σημεία εκτός από το τρίγωνο «Κολωνάκι-Σύνταγμα-Μ. Βρετανία». Το ξενοδοχείο είχε μετατραπεί σε στρατηγείο των νέων κατακτητών και πρώην «συμμάχων».
Έδωσα οδηγίες στον στρατηγό Ουίλσον να βεβαιωθεί ότι έχουν μείνει υπό τις διαταγές σας όλες οι δυνάμεις και σας στέλνονται ενισχύσεις.
Είσθε υπεύθυνος για την τήρηση της τάξεως στην Αθήνα και πρέπει να εξουδετερώσετε ή να συντρίψετε όλες τις ομάδες του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ που θα πλησιάσουν προς την πόλη. Μπορείτε να εφαρμόσετε ο,τι μέτρα θέλετε για τον αυστηρό έλεγχο των δρόμων ή για τη σύλληψη οποιουδήποτε αριθμού ταραξιών. Ο ΕΛΑΣ, φυσικά, θα προσπαθήσει να βάλει γυναίκες και παιδιά σαν εμπροσθοφυλακή, εκεί όπου είναι πιθανά να ανοιχτεί πυρ. Αντιμετωπίστε το έξυπνα και μην κάνετε λάθη. Αλλά μη διστάσετε να πυροβολήσετε κατά οποιουδήποτε ενόπλου ο οποίος επιτίθεται κατά της βρετανικής εξουσίας ή της ελληνικής εξουσίας με την οποία συνεργαζόμαστε, θα ήταν καλό, βεβαίως, αν η διοίκησή σας ενισχυόταν με το κύρος κάποιας ελληνικής κυβερνήσεως και ο Λίπερ θα ζητήσει από τον Παπανδρέου να παραμείνει στη θέση του και να βοηθήσει. Μην διστάζετε, πάντως, να ενεργείτε σαν να βρίσκεστε σε κατεχόμενη πόλη όπου έχει ξεσπάσει τοπική εξέγερση.
Πρέπει να είστε, βέβαια, σε θέση να δώσετε με τα τεθωρακισμένα σας ένα μάθημα στις ομάδες του ΕΛΑΣ πού θα πλησιάσουν από τα περίχωρα. Αυτά θα κάνει για τις άλλες απίθανη την περίπτωση να προσπαθήσουν να δράσουν. Μπορείτε να βασίζεστε στην υποστήριξή μου για οποιαδήποτε λογική και συνετή ενέργεια που θ' αναλάβετε σ' αυτή τη βάση. Πρέπει να κρατήσουμε και να κυριαρχήσουμε στην Αθήνα, θα ήταν σημαντικό αν αυτό το πετυχαίναμε χωρίς αιματοχυσία, αν είναι δυνατόν, αλλά επίσης και με αιματοχυσία, αν είναι αναγκαίο.
Δεν είναι τώρα καιρός για τσαλαβουτήματα στην ελληνική πολιτική ή για φαντασιώσεις, ότι τάχα οι Έλληνες πολιτικοί των διαφόρων αποχρώσεων μπορούν να επηρεάσουν την κατάσταση. Δεν πρέπει να ανησυχείτε για τη σύνθεση της ελληνικής κυβερνήσεως. Αυτή τη στιγμή πρόκειται για ζήτημα ζωής η θανάτου […]
Κι έτσι έγινε. Πριν καλά καλά απελευθερωθεί η Αθήνα βρίσκεται υπό νέα κατοχή. Χιλιάδες άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους, κι άλλοι τόσοι συλλαμβάνονται και προωθούνται με πλοία στην αφρικανική Ελ Ντάμπα, μετά από προσωρινή κράτηση στο Γουδί. Οι εναπομείναντες έχουν να αντιμετωπίσουν σε μια πόλη-φάντασμα που καν δεν ηλεκτροδοτείται, την πείνα και τη δίψα. Κι έτσι φτάσαμε στη Βάρκιζα και στον Εμφύλιο και στις οκταετίες των «αειμνήστων γερόντων και μεσσιών» που «αποκατέστησαν τη Δημοκρατία», συντηρώντας το παρακράτος και τα ξερονήσια.
Δεν έχει όμως πια νόημα να ψάχνουμε γιατί φτάσαμε εκεί. Σημασία έχει να μην τους αφήσουμε να μας φτάσουν ξανά. Να αναγνωρίσουμε ότι η «κατοχή» έχει πολλές μορφές. Χθες επιβαλλόταν με όπλα. Σήμερα επιβάλλεται με νόμους που έχουν τη σφραγίδα της πλειοψηφίας των κοινοβουλευτικών εκπροσώπων. Χθες είχαν τα όπλα με τα οποία απελευθέρωσαν την χώρα, και υποχρεώθηκαν να τα ακουμπήσουν πάνω σε μια ελληνική σημαία. Την ίδια που σκέπασε τους Χίτες και απαγορεύθηκε να σκεπάσει τους αγωνιστές. Σήμερα το μόνο που μας απέμεινε είναι τα κεκτημένα μας και μας τα ζητάνε πάλι στο όνομα της σημαίας. Ας μην τους τα χαρίσουμε.
.
Πηγές
Βουρνάς Τ. (1999) Ιστορία της Νεώτερης Ελλάδας, έκδ. 3η, τ. Γ΄, Αθήνα: Πατάκης, σ.σ. 450-451.
1918-1978 Ριζοσπάστης, Αθήνα: ΚΚΕ, σ. 106.
