Αυλαία, ασύστατοι! Αιμορραγούν ως και οι πέτρες, σ’ αυτόν τον άνυδρο καιρό! ΑΥΛΑΙΑ (Γ. Μπλάνας, Στασιωτικό 53o)

24/8/08

ΝΑΤΟ

Αφίσα του Γιώργου Βακιρτζή, 1974
Ελληνικές Αφίσες, εκδ. Κέδρος, 1984




Σίγουρα όλοι γνωρίζετε ότι κατά εποχές διάφορες περιοχές του πλανήτη έχουν πληγεί από πανδημίες που αποδεκάτισαν εκατομμύρια ανθρώπους. Οι πανδημίες αυτές κρατούσαν αρκετά χρόνια. Άλλοτε επέστρεφαν άλλοτε όχι. Μια από τις μεγαλύτερες όμως, κατά τη γνώμη μας φυσικά, είναι το ΝΑΤΟ. Ναι, αυτή η πανούκλα του 20ου αιώνα που συνεχίζει ακάθεκτα να σαρώνει ό,τι βρίσκει στο πέρασμά της, σχεδόν 60 χρόνια.

Σαν σήμερα λοιπόν πριν από 59 χρόνια δραπέτευσε η νόσος αυτή από τα πολιτικά εργαστήρια των ΗΠΑ. Ήταν τότε που οι λαοί της Ευρώπης μπορεί να βγήκαν νικητές από τον πόλεμο κατά του Ναζισμού, ωστόσο τόσο ο πολιτικός όσο και ο οικονομικός χάρτης της γηραιάς ηπείρου είχε αλλάξει. Η Ευρώπη μετά τη συμφωνία στη Γιάλτα βρέθηκε ουσιαστικά διαιρεμένη σε δύο μέρη προσδιοριζόμενα γεωγραφικά ως Ανατολικό και Δυτικό.

Το δυτικό μπλοκ είχε να αντιμετωπίσει τις διαλυμένες οικονομίες, το φόβο της ανάκαμψης των Γερμανών αλλά και δύο ακόμη πιο σημαντικά προβλήματα. Το ένα ήταν ο φόβος ορισμένων ηγετών για την ανάπτυξη ενδεχόμενης επιρροής των Αμερικανών στην ήπειρο και ιδιαίτερα λόγω της σχέσης τους με το Ηνωμένο Βασίλειο (βλ. αντίδραση Σαρλ Ντε Γκολ στην ένταξη των Βρετανών στην ΕΟΚ) και το άλλο ήταν η ανάκαμψη των κομμουνιστικών κινημάτων, ύστερα και από τη δράση τους κατά του Ναζισμού (βλ. κυρίως Ιταλία και Γαλλία). Από την άλλη μεριά το άλλο κομμάτι, το ανατολικό περιλαμβάνοντας όλα τα εδάφη που απελευθερώθηκαν από τη Σοβιετική Ένωση «έκλεισε» τις πόρτες του, προσπαθώντας να ανακάμψει από τις απώλειες του πολέμου.

Έχει μείνει χαρακτηριστική η δήλωση του Ουίνστον Τσόρτσιλ σχετικά με την απομόνωση των Ανατολικών χωρών, το 1946, οπότε μίλησε για το «Σιδηρούν Παραπέτασμα». Όπως αναφέρεται, την έκφραση αυτή που σύμφωνα με ορισμένους ιστορικούς χρησιμοποιούσε ο υπουργός διαφώτισης και προπαγάνδας του Γ΄ Ράιχ, Γκέμπελς, ο Τσόρτσιλ την είχε χρησιμοποιήσει και σε ένα εμπιστευτικό έγγραφό του προς το Χάρι Τρούμαν στα μέσα του 1945.

Η ανάκαμψη της Σοβιετικής Ένωσης, που πρέπει να σημειωθεί ότι είχε τεράστιες ανθρώπινες και οικονομικές απώλειες κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά και η ενδυνάμωση των κομμουνιστικών κομμάτων στην Ευρώπη, θορύβησε ιδιαίτερα τους Αμερικανούς οι οποίοι ήλπιζαν, μάταια, πως πολύ σύντομα θα κατέρρεε. Έτσι αποφάσισαν να «λάβουν μέτρα» ένα εκ των οποίων ήταν και το γνωστό Δόγμα Τρούμαν (1947) το οποίο αφορούσε σε οικονομική βοήθεια κυρίως προς την Ελλάδα και την Τουρκία ως χώρες που «κινδύνευαν» από κομμουνιστική επιρροή. Τότε ήταν που ακούστηκε για πρώτη φορά και η έκφραση «Ψυχρός Πόλεμος» δια στόματος Μπερνάρντ Μπαρούχ, ενός μεγαλοεπιχειρηματία και σύμβουλου πολλών Αμερικανών Προέδρων.

Το σχέδιο Μάρσαλ (1948) ήταν το δεύτερο πακέτο αμερικανικής οικονομικής «βοήθειας», μετά από το Δόγμα Τρούμαν, το οποίο προοριζόταν αυτή τη φορά για δυτικές και νότιες ευρωπαϊκές χώρες. Την ίδια χρονιά η Βρετανία, η Γαλλία, η Ολλανδία, το Βέλγιο και το Λουξεμβούργο συμφώνησαν στην ίδρυση της Δυτικοευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία πολύ σύντομα φάνηκε αδύναμη να αντισταθμίσει τη σοβιετική παρουσία που προέκυψε ισχυροποιημένη, και σε στρατιωτικό επίπεδο, μεταπολεμικά.
Έτσι λίγους μήνες μετά, στις 4 Απριλίου 1949, στην Ουάσιγκτον, ιδρύθηκε ο Οργανισμός Βορειοατλαντικού Συμφώνου, γνωστός με τη συντομογραφία ΝΑΤΟ (Νοrth Αtlantic Τreaty Οrganizatiοn). Οι 13 στον αριθμό ιδρυτικές χώρες-μέλη ήταν: Βέλγιο, Καναδάς, Μεγάλη Βρετανία, Λουξεμβούργο, Γαλλία, Δανία, Νορβηγία, Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, Ολλανδία,
Ισλανδία, Πορτογαλία, Ιταλία.

Η συμμαχία αυτή ήταν στρατιωτική αν και σύμφωνα με την ιδρυτική του διακήρυξη αποσκοπεί στη συνεργασία και σε άλλους τομείς, όπως οικονομικό, πολιτικό, κοινωνικό, μορφωτικό, γεωπολιτικό και φυσικά την ανατροπή ενδεχόμενης επίθεσης από τρίτη χώρα προς χώρα-μέλος του συμφώνου, σκοπός που προσδιορίζει και το «αμυντικό» του χαρακτήρα του. Η συνθήκη που υπογράφηκε από τις παραπάνω χώρες εκτός από το προοίμιο περιλαμβάνει συνολικά 14 άρθρα και παρατίθεται στη συνέχεια σύμφωνα με την επίσημη μετάφραση του Υπουργείου Εξωτερικών, γνωρίζοντας ότι θα βρείτε το νομικό πλαίσιο του αμερικανικού θράσους μεταξύ των άρθρων.

ΠροοίμιονΤα δια της παρούσης Συνθήκης Συμβαλλόμενα Μέρη διαδηλούν εκ νέου την πίστιν των εις τους σκοπούς και τας αρχάς του Χάρτου των Ηνωμένων Εθνών, ως και την επιθυμίαν των να διαβιώσουν εν ειρήνη μεθ' απάντων των λαών και απασών των Κυβερνήσεων.
Έχουν απόφασιν να διαφυλάξουν την ελευθερίαν, τας κοινός παραδόσεις και τον πολιτισμόν των λαών των, άτινα πάντα εισί θεμελιωμένα επί των δημοκρατικών αρχών, της ατομικής ελευθερίας και του κράτους του νόμου.
Αποβλέπουν εις την προαγωγήν της ευσταθείας και της ευημερίας εν τη περιοχή του Βορείου Ατλαντικού.
Έχουν απόφασιν να ενώσουν τας προσπάθειας των προς συλλογικήν άμυναν και προς διαφύλαξιν της ειρήνης και της ασφαλείας.
Ως εκ τούτου συμφωνούν επί της παρούσης Συνθήκης του Βορείου Ατλαντικού.
Άρθρον 1
Τα Μέρη αναλαμβάνουν, ως καθορίζεται εν τω Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, όπως διακανονίζουν πάσαν διεθνή διαφοράν εις ην ήθελον ευρέθη εμπεπλεγμένα, δι' ειρηνικών μέσων, κατά τρόπον ώστε η διεθνής ειρήνη και ασφάλεια και η δικαιοσύνη να μη εκτεθούν εις κινδύνους, και όπως εις τας διεθνείς αυτών σχέσεις απέχουν της απειλής ή της χρησιμοποιήσεως βίας καθ' οιονδήποτε τρόπον απάδοντα προς τους σκοπούς των Ηνωμένων Εθνών.
Άρθρον 2Τα Μέρη θέλουν συμβάλλει εις την περαιτέρω ανάπτυξιν ειρηνικών και φιλικών διεθνών σχέσεων δια της ενισχύσεως των ελευθέρων αυτών θεσμών, δια της επιτεύξεως καλλίτερος κατανοήσεως των αρχών εφ' ων οι θεσμοί ούτοι έχουν εδραιωθή και δια της προαγωγής συνθηκών σταθερότητος και ευημερίας, θέλουσιν επιδιώξει την εξάλειψιν των συγκρούσεων εις την διεθνή αυτών οικονομικήν πολιτικήν και θέλουσιν ενθαρρύνει την οικονομικήν συνεργασίαν μεταξύ τινών ή του συνόλου αυτών.
Άρθρον 3
Προς μάλλον τελεσφόρον επίτευξιν των σκοπών της παρούσης Συνθήκης τα Μέρη κεχωρισμένως και από κοινού, δια συνεχούς και αποτελεσματικής κατ' ιδίαν προσπάθειας και αμοιβαίας αρωγής, θέλουσι διατηρήσει και αναπτύξει την ατομικήν και ένοπλον συλλογικήν αυτών ικανότητα προς αντίστασιν κατ' ενόπλου επιθέσεως.
Άρθρον 4Τα Συμβαλλόμενα Μέρη θέλουσι συσκέπτεσθαι από κοινού οσάκις κατά την γνώμην οιουδήποτε ε αυτών απειλείται η εδαφική ακεραιότης ή πολιτική ανεξαρτησία ή ασφάλεια ενός οιουδήποτε των Μερών.
Άρθρον 5
Τα Συμβαλλόμενα Μέρη συμφωνούν ότι, ένοπλος εηίθεσις εναντίον ενός ή πλειόνων εξ αυτών εν Ευρώπη ή Βορείω Αμερική θέλει θεωρηθεί επίθεσις εναντίον απάντων και, συνεπώς, συμφωνούν ότι, εν περιπτώσει τοιαύτης ενόπλου επιθέσεως, έκαστον εξ αυτών, εν τη ασκήσει του υπό του άρθρου 51 του Χάρτου των Ηνωμένων Εθνών αναγνωριζομένου δικαιώματος της ατομικής ή συλλογικής αυτοαμύνης, θα συνδράμη τα υφιστάμενα την επίθεσιν εν ή πλείονα Μέρη δια της αμέσου λήψεως, τόσον ατομικώς όσον και από συμφώνου μετά των ετέρων Μερών, των μέτρων άτινα θεωρεί αναγκαία περιλαμβανομένης της χρήσεως ενόπλου βίας προς αποκατάστασιν και διατήρησιν της ασφαλείας της περιοχής του Βορείου Ατλαντικού.
Πάσα τοιαύτη ένοπλος επίθεσις ως και παν μέτρον λαμβανόμενον συνεπεία ταύτης θα φέρωνται αμέσως εις γνώσιν του Συμβουλίου Ασφαλείας. Τα μέτρα ταύτα θα λήξουν όταν το Συμβούλιον Ασφαλείας θα έχη λάβει τα αναγκαία μέτρα προς αποκατάστασιν και διατήρησιν της διεθνούς ειρήνης και ασφαλείας.
Άρθρον 6 (1)Προς τον σκοπόν της εφαρμογής του άρθρου 5, η ένοπλος επίθεσις εναντίον ενός ή πλειόνων Μερών λογίζεται ότι περιλαμβάνει ένοπλον επίθεσιν:
εναντίον του εδάφους οιουδήποτε των Μερών εν Ευρώπη ή Βορείω Αμερική, εναντίον των Αλγερινών Νομών της Γαλλίας (2), εναντίον του εδάφους της Τουρκίας ή εναντίον των νήσων υπό την δικαιοδοσίαν οιουδήποτε των Μερών εν τη περιοχή του Βορείου Ατλαντικού βορείως του Τροπικού του Καρκίνου.
εναντίον των δυνάμεων, πλοίων ή αεροσκαφών αυτών ή οιασδήποτε άλλης περιοχής εν Ευρώπη ένθα δυνάμεις κατοχής οιοδήποτε των Μερών ήσαν στρατοπεδεμέναι κατά την χρονολογίαν ότι η Συνθήκη ετέθη εν ισχύι ή της Μεσογείου ή της περιοχής του Βορείου Ατλαντικού βορείως του Τροπικού του Καρκίνου.
Άρθρον 7Η παρούσα Συνθήκη δεν θίγει ουδέ θέλει ερμηνευθή ως θίγουσα καθ' οιονδήποτε τρόπον τα κατά τον Χάρτην δικαιώματα και τας υποχρεώσεις των Μερών, άτινα τυγχάνουσι Μέλη των Ηνωμένων Εθνών ή την πρωταρχικήν ευθύνην του Συμβουλίου Ασφαλείας δια την διατήρησιν της διεθνούς ειρήνης και ασφαλείας.
Άρθρον 8
Έκαστον των Μερών δηλοί ότι ουδεμία των ήδη εν ισχύι διεθνών υποχρεώσεων μεταξύ αυτού και οιουδήποτε ετέρου Μέρους ή οιασδήποτε τρίτης Δυνάμεως, αντίκειται προς τας διατάξεις της παρούσης Συνθήκης, υπόσχεται δε να μη αναλάβη οιανδήποτε διεθνή υποχρέωσιν αντικειμένην προς την παρούσαν Συνθήκην.
Άρθρον 9
Τα Μέρη ιδρύουν δια του παρόντος Συμβουλίου εν ω θ' αντιπροσωπεύηται έκαστον εξ αυτών, ίνα εξετάζη τα ζητήματα τ' αφορώντα την εφαρμογήν της παρούσης Συνθήκης. Το Συμβούλιον θέλει ούτω οργανωθή ώστε να είναι εις θέσιν να συνέρχηται ταχέως ανά πάσαν στιγμήν. Το Συμβούλιον θέλει οργανώσει οία βοηθητικά σώματα κριθούν αναγκαία, ειδικότερον θέλει ιδρύσει αμέσως Επιτροπήν Αμύνης, ήτις θέλει συστήσει μέτρα δια την εφαρμογήν των άρθρων 3 και 5.
Άρθρον 10Τα Μέρη δύνανται, δι' ομοφώνου συμφωνίας, να καλέσουν οιονδήποτε έτερον Ευρωπαϊκόν Κράτος όπερ είναι εις θέσιν να προαγάγη τας αρχάς της παρούσης Συνθήκης και να συμβολή εις την ασφάλειαν της περιοχής του Βορείου Ατλαντικού, όπως προσχώρηση εις την παρούσαν Συνθήκην. Παν Κράτος ούτω προσκαλούμενον, δύναται να μετάσχη της Συνθήκης δια της καταθέσεως του οργάνου προσχωρήσεως του παρά τη Κυβερνήσειτων Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής.
Η Κυβέρνησις των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής θέλει πληροφορήσει έκαστον των Μερών περί της καταθέσεως ενός εκάστου των τοιούτων οργάνων προσχωρήσεως.
Άρθρον 11
Η παρούσα Συνθήκη θέλει επικυρωθεί και αϊ διατάξεις της θέλουσι τεθή εν ισχύι υπό των Μερών συμφώνως προς την συνταγματικήν διαδικασίαν ενός εκάστου. Τα όργανα επικυρώσεως θα κατατεθούν όσον ένεστι συντομώτερον παρά τη Κυβερνήσει των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, ήτις θα γνωστοποιήσει εκάστην τοιαύτην κατάθεσιν εις τα υπόλοιπα υπογράψαντα Μέρη. Η Συνθήκη θέλει τεθή εν ισχύι μεταξύ των Κρατών άτινα θα έχουν επικυρώσει αυτήν ευθύς ως κατατεθούν αϊ επικυρώσεις της πλειοψηφίας των υπογραψάντων μερών, περιλαμβανομένων των επικυρώσεων του Βελγίου, του Καναδά, της Γαλλίας, του Λουξεμβούργου, των Κάτω Χωρών, του Ηνωμένου Βασιλείου και των Ηνωμένων Πολιτειών, θα ισχύση δε αναφορικώς προς τα έτερα Κράτη από της καταθέσεως της επικυρώσεως των. (3)
Άρθρον 12
Αφ' ου η Συνθήκη παραμείνη εν ισχύι επί δέκα έτη, η καθ' οιονδήποτε μετά ταύτα χρόνον, τα Μέρη θέλουσιν, εάν εν εξ αυτών τούτο ζήτηση, να συσκεφθούν προς τον σκοπόν της αναθεωρήσεως της Συνθήκης λαμβάνοντας υπ' όψιν τους παράγοντας, οίτινες τότε θα επηρεάζουν την ειρήνην και την ασφάλειαν εν τη περιοχή του Βορείου Ατλαντικού, περιλαμβανομένης της αναπτύξεως παγκοσμίων ή και τοπικών συνεννοήσεων υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών δια την διατήρησιν της διεθνούς ειρήνης και ασφαλείας.
Άρθρον 13
Αφ' ου η Συνθήκη παραμείνει εν ισχύι επί είκοσιν έτη, οιονδήποτε Μέρος δύναται να παύση τελούν Μέρος αυτής εν έτος αφ' ου επώώση δήλωσιν καταγγελίας προς την Κυβέρνησιν των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, ήτις θέλει ειδοποιήσει τας Κυβερνήσεις των ετέρων Μερών περί της καταθέσεως εκάστης δηλώσεως καταγγελίας.
Άρθρον 14
Η παρούσα Συνθήκη, ης το αγγλικόν και γαλλικόν κείμενον τυγχάνουν εξ ίσου αυθεντικά, θέλει κατατεθή εις τα αρχεία της Κυβερνήσεως των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Δεόντως κεκυρωμένα αντίγραφο αυτής θέλουσι διαβιβασθή υπό της Κυβερνήσεως ταύτης προς τας Κυβερνήσεις των άλλων υπογραψάντων Μερών.


Εγένετο εν Ουασιγκτώνι την 4ην ημέραν του Απριλίου 1949.
Η Συνθήκη τέθηκε σε ισχύ στις 24 Αυγούστου 1949 μετά από επικύρωση όλων των χωρών-μελών που είχαν υπογράψει την ιδρυτική διακήρυξη.


Ανώτατο όργανο του ΝΑΤΟ είναι το Συμβούλιο του Βόρειου Ατλαντικού (North Atlantic Council), έχει έδρα στις Βρυξέλλες και συνίσταται από τους υπουργούς Εξωτερικών και Άμυνας των κρατών-μελών. Στο Συμβούλιο, το οποίο συγκαλείται δύο φορές το χρόνο, προεδρεύει ο Γενικός Γραμματέας, ενώ το εκτελεστικό όργανο αυτού συνέρχεται κάθε εβδομάδα. Ο πρώτος Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, 1952, ήταν ο Άγλλος λόρδος Λάιονελ Ισμέν.
Η Στρατιωτική Επιτροπή (Military Committee) αποτελεί επίσης ανώτατο νατοϊκό όργανο, απαρτίζεται από τους Αρχηγούς των Γενικών Επιτελείων όλων των κρατών-μελών και διαθέτει εκτελεστικό όργανο το οποίο συνέρχεται σε εβδομαδιαία βάση. Η ίδια η Επιτροπή συγκαλείται όπως και το Συμβούλιο, δύο φορές το χρόνο. Αξίζει να σημειωθεί ότι στην Στρατιωτική Επιτροπή, γνωστή επίσης και με τον όρο «στρατιωτικό σκέλος», αρχικά υπήρχαν τρεις διοικήσεις:
(α) η ευρωπαϊκή με έδρα τις Βρυξέλες: Ανώτατο Αρχηγείο των Συμμαχικών Δυνάμεων Ευρώπης
(β) η ατλαντική με έδρα το Νόρφολκ της Βιρτζίνια: Διοίκηση Ατλαντικού Ωκεανού
(γ) του Στενού της Μάγχης
Η τελευταία καταργήθηκε το 1994.

Η πρώτη μεγάλη κρίση του ΝΑΤΟ εμφανίσθηκε το 1955, εποχή που τέθηκε το ζήτημα της ένταξης της Δυτικής Γερμανίας στη Συμμαχία, πράγμα που προκάλεσε τη βαθιά ανησυχία των χωρών-μελών επειδή κάτι τέτοιο σήμαινε επανεξοπλισμό της χώρας που προκάλεσε τόσα δεινά. Τελικά η Δ. Γερμανία έγινε μέλος του ΝΑΤΟ και η ένταξή της σήμανε την δημιουργία ενός άλλου συμφώνου, αυτή τη φορά ανατολικού που πήρε το όνομά του από την πόλη στην οποία έγινε η ιδρυτική διακήρυξή του. Του Συμφώνου της Βαρσοβίας, με το οποίο θα ασχοληθούμε μελλοντικά.

Το Σύμφωνο της Βαρσοβίας, ένα σύμφωνο φιλίας, συνεργασίας και αμοιβαίας βοήθειας, η οποία, όμως, όπως και στο «αντίπαλο» Βορειοατλαντικό Σύμφωνο, με το οποίο ιδρύθηκε το 1949 το ΝΑΤΟ, περιλάμβανε και τη χρήση ένοπλης βίας, ανακοινώθηκε στις 14 Μαΐου 1955, από τις οκτώ χώρες της Ανατολικής Ευρώπης: Αλβανία, Ανατολική Γερμανία, Βουλγαρία, Ουγγαρία, Πολωνία, Ρουμανία, Σοβιετική Ένωση, Τσεχοσλοβακία.

Η επόμενη κρίση συνοχής στους κόλπους του ΝΑΤΟ διαπιστώθηκε τον Ιούλιο του 1966 οπότε ο στρατηγός Σαρλ ντε Γκολ, φανερά ενοχλημένος από τον αμερικανισμό της συμμαχίας και με το φόβο να υποταχθεί η Γαλλία ή να αναγκαστεί να συμμετάσχει σε στρατιωτική σύρραξη ενδεχόμενα ανεπιθύμητη, αποφασίζει την απόσυρση της χώρας του από το στρατιωτικό σκέλος. Τότε απομακρύνθηκαν και όλες οι νατοϊκές δυνάμεις από τα γαλλικά εδάφη.

Ένα ακόμη μόνιμο πρόβλημα που γνωρίζουμε καλά οι Έλληνες είναι και αυτό της συμμετοχής της Τουρκίας στο σχηματισμό. Φυσικά η κοινή συμμετοχή δεν εμπόδισε την Τουρκία να εισβάλλει στην Κύπρο το 1974 και να δημιουργήσει ψευδοκράτος το οποίο υφίσταται μέχρι σήμερα. Τότε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής αποφάσισε την απόσυρση της χώρας μας από το στρατιωτικό σκέλος αν και έχουμε την εντύπωση ότι η κίνηση δεν συνοδεύτηκε από «γαλλική» φιλοσοφία, δεδομένου ότι οι βάσεις παρέμειναν. Η Ελλάδα επανεντάχθηκε πλήρως το 1980.

Η σοβαρότερη σύγκρουση στο σύμφωνο προκλήθηκε σχετικά πρόσφατα όταν την Άνοιξη του 2003 Γάλλοι και Γερμανοί διαφώνησαν για τη στρατιωτική επέμβαση στο Ιράκ αρνούμενοι να συμμετάσχουν. Κάτι που πάλι αν δεν κάνουμε λάθος δεν έπραξαν στη περίπτωση της Γιουγκοσλαβίας. Άλλωστε κάποια νατοϊκά μιάσματα βραβεύθηκαν κιόλας.

Κλείνοντας την αναφορά μας σημειώνουμε ότι οι ΗΠΑ επικαλέσθηκαν για πρώτη φορά το άρθρο 5 το έτος 2001 όταν πλήγηκε το Παγκόσμιο Εμπορικό Κέντρο της Νέας Υόρκης από τρομοκράτες.

ΠΗΓΕΣ
Οι μεγάλες Συνθήκες, Βορειοατλαντικό Σύμφωνο 1949 - Σύμφωνο της Βαρσοβίας 1955, του Αυγουστίνου Ζενάκου, ΤΟ ΒΗΜΑ, Ιστορία, 24-08-2003 [online]
North Atlantic Treaty Organization [Official Homepage]
Η Συνθήκη του Βορείου Ατλαντικού Συμφώνου [online]